12 Ara 2011

İhtiyaçlar ve Motivasyon



Mademki motivasyon, içsel ya da dışsal, belirli bir ihtiyacın giderilmesi için oluşan bir harekete geçirici… Peki nedir bu ihtiyaçlar?

İhtiyaçlar Hiyerarşisi

 Motivasyonu sağlayan ihtiyaçlara ilişkin en bilinen teorilerden biri: Abraham Maslow’a aittir… bilindiği gibi teori en aşağıdan yukarı doğru hiyerarşik olarak sıralanmış ihtiyaçları tanımlamaktadır ve 1960’dan beri de kurumsal dünyada geniş şekilde tartışılıp uygulanmaktadır. 

Piramidin en altında yaşamı sürdürebilmek için gereken temel “fizyolojik ihtiyaçlar”; iş yaşamı açısından bakarsak, ücret, primler ve iyi çalışma koşulları…. Bunlar sağlandıktan sonra ikinci basamağa yani kişinin fiziksel ve ruhsal çevresinin güvenliğinin sağlanması düzen istikrar vb.den oluşan “güvenlik ihtiyaçları”  yer almakta… güvenlik ihtiyaçlarının kurumsal dünyadaki karşılığı ise iş güvenceleri, sigorta, emeklilik, sağlıklı iş koşulları, iyi yöneticiler ve etkili liderlerin varlığı halinde bu ihtiyacın karşılandığını söyleyebiliriz…Piramidin üçüncü basamağında ise başkaları tarafından sevilmek, kabul edilmek vb.nin yer aldığı “duygusal ihtiyaçlar” yer almakta.. Bu ihtiyaçlar iş yaşamında ise uyumlu çalışma ortamı ve sosyal faaliyetler yoluyla giderilmekte…
“saygınlık ihtiyacı” olarak tanımladığımız basamakta, başarı, içsel olarak saygın hissetmek, statü sahibi olmak, iş yaşamındaki karşılığı olarak da, yapılan işin, performansın olumlu değerlendirilmesi, yükselme ve statüye uygun olanakların olması gibi ihtiyaçların karşılanması söz konusudur. Piramidin son basamağında ise kişinin sahip olduğu tüm potansiyeli kullanarak olabileceğinin en iyisi olması, kişisel gelişimi vb.nin yer aldığı “kendini gerçekleştirme ihtiyaçları” yer almaktadır, kendini gerçekleştirme ihtiyacı iş yaşamında kişisel gelişim, yükselme ve kişinin potansiyelini, yaratıcılığını ortaya koymasını sağlayacak olanakların yaratılması yolu ile karşılanmaktadır. 

Bu sıralamanın  herhangi bir bölümünde herhangi bir eksiklik hissettiğinizde, o ihtiyacınız baskın hale gelerek sizin düşüncelerinizi ve hareketlerinizi yönlendirmeye başlayacaktır. İhtiyaçlarınızı bilip, fark ettiğiniz takdirde motive olmanız kolay olacaktır.

Başarı İhtiyaçları 

Motivasyon süreçlerini ihtiyaçlar ile tanımlayan ve genel kabul gören bir diğer teori de " Başarı ihtiyaçları kuramı“ dır. Bu kurama göre; ihtiyaçlar (başarı, güç, ilişki ihtiyacı ) durumları algılama biçiminizi etkiler ve bir amaca ulaşmak üzere sizi motive eder.  Bu ihtiyaçlar;
Başarı ihtiyacı; belli standartlara göre başarılı olma, başarma, üstün olma için çaba harcama şeklindedir. Eğer,

-          Problemlere çözüm üretmek veya bir görevi yerine getirmek için yoğun istek duyuyorsanız,
-          Kendiniz için orta zorlukta hedefler belirliyor ve risk alma eğilimi gösteriyorsanız,
-          Performansınız hakkında geribildirim almak sizin için önemliyse…

başarı ihtiyacınız yüksek demektir. Açık, ulaşılabilir hedefler belirlemek, rutin olmayan sınırlarınızı biraz zorlayacak görevler üstlenmek, performansınız hakkında sık sık geri bildirim almak motivasyonunuzu arttıracaktır.

Güç ihtiyacı; başkalarını kontrol etme, başkalarından sorumlu olma, onların davranışlarını etkileme ihtiyacıdır. Eğer;

-          Başkalarını etkilemek ve yönetmek için istek duyuyorsanız,
-          Başkalarını kontrol edip lider olmak için istek duyuyorsanız…

güç ihtiyacınız yüksek demektir.  Yaptığınız işleri planlama , kontrol etme, mümkün olduğu ölçüde karar alma sürecine katılmak, yeni sorumluluklar almak motivasyonunuzu arttıracaktır.

İlişki Kurma İhtiyacı; Diğer kişilerle sıkı ve arkadaşça ilişkiler kurma isteğidir. Eğer;

-          Başkaları tarafından kabul görmek sizin için önemliyse,
-          Başkalarının duyguları sizin için önemliyse…. 

ilişki kurma ihtiyacınız önemli demektir. Ekip çalışmasına ağırlık vermeniz, ekibinizden ve yöneticilerinizden sık sık geri bildirim istemeniz, ekip arkadaşlarınızla vakit geçirmeniz motivasyonunuzu yükseltecektir.

Motivasyonu ihtiyaçlar çerçevesinde açıklayan bu kuramlara göre, tatmin edilmemiş ihtiyaçlar kişiyi motive eder; ancak bu tatmin etme – ilerleme sürecine ek olarak tatmin süreçlerinde hayal kırıklığının yaşanması halinde, “hayal kırıklığı – gerileme süreçlerinin yaşanacağı ve böyle durumda kişi alt düzeydeki ihtiyaçlarını gidermeye motive olacaktır. 

Şimdi birlikte, her bir ihtiyaç basamağı açısından iş yaşamınızı değerlendirelim… İhtiyaçlarınız karşılanıyor mu? İhtiyaçlarınızın karşılandığından emin olabilmek için hangi adımları atmanız gerekiyor? 

Birlikte çalıştığınız diğer insanların ihtiyaçlarını bir canlandırın.. onlar bu yapılar açısından sizinle çalışırken ihtiyaçlarını karşılayabiliyorlar mı? Onlar için neleri değiştirebilir hangi adımları atabilirsiniz? 

İş yaşamınızda hayal kırıklığı-gerileme süreçleri yaşanıyor mu? İnsanlar temel ihtiyaçlarına geri dönüyor olabilirler mi? Neleri değiştirebilir, geliştirebilirsiniz? 

Şimdi de bu sorunun yanıtlarına bakalım… neleri geliştirebilir ve kendi kendinizi nasıl motive edebilirsiniz… 


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.